5.3 Επιχειρηματική Εκπαίδευση και δεξιότητες
5.3 Επιχειρηματική Εκπαίδευση και δεξιότητες
Η πολυπλοκότητα του σύγχρονου περιβάλλοντος φέρνει στο προσκήνιο πληθώρα αλλαγών και προκλήσεων, ενώ παράλληλα εγείρει την ανάγκη για παρουσία ενεργών και υπεύθυνων πολιτών. Τα εκπαιδευτικά και επαγγελματικά δεδομένα συνεχώς μεταβάλλονται, κάτι που συνεπάγεται πως το άτομο οφείλει να αναπτύσσει διαρκώς νέες αποτελεσματικότερες δεξιότητες, προκειμένου να μπορεί να εξασφαλίσει ένα ικανοποιητικό πλαίσιο ζωής.
Στην πολύπλοκη και πολυμορφική κοινωνία του σήμερα, οι δεξιότητες αποτελούν εκείνα τα εργαλεία που επηρεάζουν την επαγγελματική σταδιοδρομία του ατόμου (Jencks & Phillips , 1998), ενώ κάποιες είναι απαραίτητες για την απόκτηση και διατήρηση ενός επαγγέλματος (OECD, 2016). Οι εργοδότες πλέον αναζητούν εργαζόμενους που δεν έχουν απλά τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες. Εκείνο που αποτελεί ζητούμενο είναι οι προσωπικές ,κοινωνικές και επιχειρηματικές δεξιότητες, που θεωρούνται σημαντικές για την κοινωνική και την επαγγελματική ζωή και θα ωθήσουν τον εργαζόμενο σε αύξηση της αποδοτικότητάς του.
Μέχρι πρόσφατα υπήρχε η άποψη πως οι επιχειρηματίες γεννιούνται με έμφυτα χαρακτηριστικά και ήταν πρόθυμοι να αναλάβουν κάθε ρίσκο, ώστε να επιτύχουν αποτελεσματικά τους στόχους τους (Schumpeter, 1991). Παρόλα αυτά, η θεωρία των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων αμφισβητήθηκε από μια σειρά μελετών που συμπέραναν πως χαρακτηριστικά των επιτυχημένων επιχειρηματιών εντοπίζονται εξίσου και στους υπόλοιπους ανθρώπους (Gartner, 1989). Οι δεξιότητες των επιτυχημένων επιχειρηματιών ενυπάρχουν, σύμφωνα με την άποψη των Kaplan και Warren (2010), σε κάθε άτομο. Όταν αυτά τα βαθιά ριζωμένα χαρακτηριστικά αποκαλυφθούν και αναπτυχθούν αποτελεσματικά είναι σε θέση να συμβάλλουν στην επαγγελματική επιτυχία. Αυτή η διαπίστωση έχει εγείρει το ενδιαφέρον αρκετών ερευνητών σχετικά με το τι συνιστά τις επιχειρηματικές δεξιότητες και πως αυτές μπορούν να διδαχθούν.
Οι επιχειρηματικές δεξιότητες περιγράφονται σε αρκετούς ορισμούς ως οι ικανότητες ενός ατόμου με αυτοπεποίθηση, τόλμη, επίμονη και πάθος. Είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα ανθρώπου με ενσυναίσθηση, που είναι πάντα σε ετοιμότητα να διδαχθεί από τους ειδικούς και που επιθυμεί άμεσα αποτελέσματα. Οι Fischer και Bidell (2005) τις ορίζουν ως την ικανότητα να δρα κάποιος οργανωμένα σε συγκεκριμένο πλαίσιο, ενώ οι Lichtenstein και Lyons (2010) αναφέρονται στη δυνατότητα να εκτελεί κάποιος μια συγκεκριμένη ενέργεια, με συνέπεια και σε υψηλό επίπεδο, ώστε να επιτύχει τον επιθυμητό στόχο.
Παράλληλα, η μεγάλη έκταση των πιθανών επιχειρηματικών δεξιοτήτων, περιλαμβάνει, για τον Kilby (1971), την ικανότητα αντίληψης μια οικονομικής ευκαιρίας, τεχνικές και οργανωτικές καινοτομίες, καθώς και την ευθύνη της εσωτερικής διαχείρισης και επέκτασης μιας επιχείρησης. Επίσης, για τον Olagunju (2004), οι επιχειρηματικές δεξιότητες σχετίζονται με την ικανότητα του ατόμου να δημιουργήσει μια επιχείρηση, αξιοποιώντας μιας ευκαιρία, όχι απλά για προσωπικό κέρδος, αλλά και για κοινωνικό και αναπτυξιακό όφελος. Τέλος, φαίνεται να αποτελούν την ικανότητα δημιουργίας κάτι καινούριου με αξία, που θα οδηγήσει σε επακόλουθη χρηματική ανταμοιβή και προσωπική ικανοποίηση και αυτάρκεια. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο να αφιερώσει κάποιος τον απαιτούμενο χρόνο και να καταβάλλει προσπάθεια, παρά τους δεδομένους οικονομικούς και κοινωνικούς κινδύνους.
Οι Lichtenstein και Lyons (2010) κατέταξαν τις επιχειρηματικές δεξιότητες σε τέσσερις κατηγορίες:
- Τεχνικές δεξιότητες (Technical Skills)
- Διοικητικές δεξιότητες (Managerial Skills)
- Καινοτόμες δεξιότητες (Entrepreneurial Skills) και
- Δεξιότητες προσωπικής ωριμότητας (Personal Maturity Skills)
Σε γενικά πλαίσια οι Τεχνικές δεξιότητες σχετίζονται με τη δημιουργία ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. Οι Διοικητικές δεξιότητες είναι απαραίτητες για τη διαχείριση μιας επιχείρησης σε καθημερινή βάση. Η αναγνώριση και δημιουργία οικονομικών ευκαιριών και η αποτελεσματική αξιοποίησή τους αφορούν τις Καινοτόμες δεξιότητες. Τέλος, οι δεξιότητες Προσωπικής ωριμότητας αναφέρονται τη συναισθηματική νοημοσύνη του ατόμου.
Στην προώθηση της ΕΕ και την καλλιέργεια επιχειρηματικών δεξιοτήτων σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αποτελούν βασικό στοιχείο το περιβάλλοντος μάθησης. Με το παιδαγωγικό τους στυλ και τις προσωπικές τους στάσεις απέναντι στην επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, διδάσκουν αξίες που έχουν αντίκτυπο στα μαθησιακά αποτελέσματα των προγραμμάτων ΕΕ. Οι εκπαιδευτικοί, μέσω των νέων διδακτικών μεθόδων που ακολουθούν, εκθέτουν τους μαθητές σε ποικίλα βιωματικά ερεθίσματα, βοηθώντας τους να αναπτύξουν εμπειρικά γνώσεις και δεξιότητες απαραίτητες για την καθημερινή κοινωνική και επαγγελματική ζωή τους. Κατά συνέπεια οι παρεμβάσεις τους στη ζωή των μαθητών αποσκοπούν στο να τους προετοιμάσουν, ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν στο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, στο οποίο θα ενταχτούν με το τέλος των σπουδών τους.